میزان کار مفید در ایران

محمد حسین محمدی،کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به ضرورت ارتقای سطح بهره وری کار در ایران اظهار کرد: طبق آمار میانگین ساعت کار در کشوری همچون فرانسه یا ایالات متحده به 30 تا 33 ساعت در هفته می رسد که به واقع به صورت میانگین با کسر روز تعطیل (یکشنبه) در این کشورها، حدود 5 تا 5/5 ساعت کار مفید حاصل می شود.

محمدی تصریح کرد: با مقایسه میزان کار مفید موجود در ایران که در خوشبینانه ترین حالت ممکن در هفته به 11 ساعت نیز نمی‌رسد و در بخش دولتی این میزان بصورت متوسط 22 دقیق در روز است، به عمق تفاوت موجود پی خواهیم برد.

کارشناس مسائل اقتصادی گفت: با همه این اوصاف و با وجود توفیقاتی که کشورهای توسعه یافته در سایه کار مفید و بهره وری بالا به آن نائل شده اند، اکنون برخی کشورها همچون کره، ژاپن و تعدادی از جوامع اروپایی در حال کاهش ساعت کار خود هستند که البته این ایده با عنایت به مطالعات و مولفه هایی همچون لزوم تفریح و استراحت هر چه بیشتر نیروی انسانی در دستور کار قرار گرفته است.

وی افزود: ضریب کار مفید و میزان فعالیت در کشوری همچون ژاپن به میزانی است که گاهی نیروی انسانی به دلیل فعالیت بسیار زیاد، جان خود را از دست می دهد و این موضوع نه در فضای اجبار و استثمار و بهره کشی، بلکه ریشه در مسوولیت پذیری بالای مردم نسبت به کشور و سرنوشت و آینده مرز و بومشان دارد.

محمدی گفت: واکاوی عوامل موثر در پایین بودن ضریب بهره وری کار مفید در ایران از موضوعاتی است که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد و البته نتیجه این بحث خروجی و اقدام عملیاتی باشد در غیر اینصورت برگزاری جلسات، سمینارها، تحقیقات بدون اقدام عملیاتی راه به جایی نخواهد برد.  آنچنان که تاکنون در بسیاری از عرصه ها، اقدامات پژوهشی و تحقیقاتی بسیار انجام شده اما هیچکدام حاوی نتیجه  قابل توجهی نشده است.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، مرکز پژوهش های مجلس اعلام کرد در طول سال های گذشته بسیاری از کشورها برنامه‌ کاهش ساعات کاری را برای ارتقای بهره‌وری مجموعه و نیروهای کار در پیش گرفته‌اند. اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا در حال کم کردن ساعات کاری هستند. کره جنوبی ساعات کاری را در هفته کاهش داده تا کارمندان و کارگران از فرصت بیشتری برای تفریح و استراحت برخوردار شوند.

در ژاپن هم ساعات کاری رو به کاهش است و چشم‌بادامی‌ها که به سخت کوشی درجهان مشهورند، همچنان عاشق کار در ساعات طولانی هستند آنقدر که جان هم برای کار زیاد می‌دهند! البته ژاپنی‌ها برای پول زیاد کار نمی‌کنند. داشتن احساس مسئولیت و روحیه کار بالا و تلاش آنها برای رسیدن به اهداف زندگی است که موجب شده امروز اقتصاد ژاپن بدون اتکا به منابع تولیدی به درجه بالایی از رشد و شکوفایی و توسعه یافتگی دست یابد.
 
در حال حاضر کارشناسان عوامل مختلفی را در کاهش بهره‌وری و پایین بودن سرانه کار مفید در ایران موثر می‌دانند که تبعیض در محیط کار، ضعف در مدیریت و نظارت، ناکافی و متناسب نبودن میزان دستمزد با کار، انباشت نیرو در محیط کار، نبود انگیزه کار، فقدان سیستم تشویق و پاداش، اعمال یا عدم اعمال برخی قوانین و مقررات و فرسوده بودن سیستم اداری از جمله این عوامل است.
 
ناکارآمدی نیروی کار در بخش‌های دولتی بیش از بخش‌های خصوصی است و در خوشبینانه‌ترین حالت، ساعات کار مفید در ایران روزانه حدود دو ساعت است که در طول هفته به ۱۱ ساعت نمی‌رسد. در این گزارش متوسط ساعات کار روزانه مفید در بخش دولتی تنها ۲۲ دقیقه ذکر شده است.
 
اعلام پایین بودن میزان فعالیت شغلی ایرانیان درحالی است که در بعضی کشورها، میانگین ساعت کار روزانه از ۶ ساعت هم فراتر رفته و این امر می‌تواند بیانگر سخت بودن شرایط زندگی و کسب درآمد مردم در این کشورها یا تلاش برای توسعه اقتصاد و پیشرفت و آبادانی و ارتقای سطح زندگی مردم باشد.
 
در همین راستا علی اکبر لبافی یک کارشناس بازار کار معتقد است:علی رغم آنکه در دنیا میانگین سرمایه‌گذاری در کار ۱۹.۵ ساعت است و ۸۶ درصد فعالیت ها تبدیل به کار مفید می‌شود، در ایران با ۴۴ ساعت کار موظفی در هفته، کار مفید زیر ۲۰ درصد است یعنی ۸۰ درصد دچار بیکاری پنهان هستیم.
 
وی جهت افزایش بهره وری در کارگاه ها پیشنهاد داد: نظام دستمزد از مزدی به کارمزدی تبدیل شود.
 
به گفته لبافی، بهره‌وری نیروی انسانی عاملی تاثیرگذار در بهبود محیط کسب وکار است و در کنار این عامل، باید سرمایه‌گذاری و تکمیل ظرفیت های خالی بنگاه های اقتصادی مورد توجه قرار گیرد.
 
علی اصلانی عضو کانون عالی شورای کار هم عدم استفاده شایسته از ظرفیت و خلاقیت نیروهای انسانی و کم توجهی به مسایل رفاهی و حقوقی نیروی کار را مهمترین دلیل پایین بودن سرانه کار مفید در محیط‌های کار می‌داند.
 
وی حفظ امنیت شغلی نیروی کار را یکی از علل ارتقای بهره‌وری بنگاه و سرانه کار مفید نیروی کار دانسته و افزود: بسیاری از کشورهای دنیا با نگاه به اهمیت بهره‌وری در محیط کار، تامین رفاه و معیشت نیروی انسانی شاغل در بنگاه را مدنظر قرار می‌دهند. آنها از کارگر انتظار کار مطلوب و با کیفیت دارند و در مقابل خود را نسبت به تامین هزینه‌های زندگی نیروی کار متعهد می‌دانند.
 
اصلانی عدم اجرای طبقه‌بندی مشاغل در کارگاه‌ها را دلیل دیگر عنوان کرد و ادامه داد: در کشورهای اروپایی بهره‌کشی از کارگر معنا ندارد و کارگر با دغدغه امنیت شغلی مواجه نیست به همین دلیل با فراغ بال به تولید مشغول است و از کار نمی‌زند اما در ایران سبد هزینه‌های زندگی کارگر با خط فقر و دستمزد نمی‌خواند و همین امر در کاهش انگیزه کار تاثیرگذار است.
 
به گفته وی، در حال حاضر ۷۰ درصد کارگاه‌ها قانون افزایش تولید و بهره‌وری را لغو کرده‌اند و کارگران همان حداقل حقوق تعیین شده را دریافت می‌کنند و در چنین کارگاه هایی نیروهای کار بر اساس شایستگی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و کیفیت کار به دلیل وجود تبعیض‌های مختلف به شدت کاهش می‌یابد.
منابع:
http://boursepress.ir/m.aspx?newsid=52124
و
https://www.eghtesadonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-3/238988-%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%81%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%82%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA